Konstantynopol cz. 2 - Błękitny Meczet

Spacer główną ulicą Konstantynopola doprowadził nas z dawnego Forum Konstantyna z jego porfirową kolumną na plac Sultanahmed położony na terenie dawnego Hippodromu. Po prawej stronie jego perspektywę zamyka chyba najpiękniejszy meczet tego miasta (Hagia Sophia dla mnie nie jest meczetem). To Meczet Błękitny lub Meczet Ahmeda.

Jeden z 5 meczetów w Turcji z 6 minaretami powstał z zamiarem rywalizowania w pięknie i wykonaniu z Hagia Sophią, cudem architektury bizantyjskiej powstałym 1100 lat wcześniej. Trzeba przyznać, że to założenie zostało spełnione.

Budowę rozpoczęto w 1609 r. Sułtan Ahmed ustanowił go w zasadzie jako dar przebłagalny po totalnie przegranej wojnie z Persją. Był to pierwszy meczet budowany po 40 latach przerwy. Nie mogąc sfinansować go z łupów wojennych, jak to było w tradycji za jego poprzedników, opłacił ogromne koszty budowy ze swojego skarbca. Ahmed I wstąpił na tron jako 13-latek i jego panowanie nie należało do udanych pod względem militarnym, ale jego meczet przetrwał i sławi jego imię po dziś dzień. Drugim znaczącym rysem jego panowania jest zerwanie z tradycją mordowania wszystkich braci (i ich męskich potomków) w momencie wstąpienia władcy na tron. Biorąc pod uwagę, że sułtanowie mieli wielu synów, a ci często już swoje rodziny, można sobie wyobrazić jak przerażającym dniem dla nich był moment wstąpienia kolejnego władcy na tron. Nierzadko również synowie byli wyprawiani do wieczności przez panujących sułtanów, gdy zdawali się zagrażać ich pozycji. Taki lost spotkał starszego brata Ahmeda I. Tradycję tę wprowadził zdobywca Konstantynopola, Mehmed II, a złamał ją właśnie Ahmed I.

Trudno zresztą rzec, jakby się rozwinęło jego panowanie, gdyż zmarł w bardzo młodym wieku 27 lat na tyfus i nie dane mu było rozwinąć skrzydeł...

Meczet Błękitny został zaprojektowany i wykonany pod nadzorem ucznia wielkiego Sinana, Sedefkar Mehmeda Agę w imponującym tempie, bo jego oficjalne otwarcie było już w roku 1617, roku śmierci sułtana, któremu dane było jednak jeszcze nacieszyć się tym momentem. Ostateczne prace wykończeniowe prowadzono jeszcze za czasów jego brata i następcy - Mustafy I.

Meczet wzniesiono na miejscu i częściowo na fundamentach Wielkiego Pałacu Cesarskiego bizantyjskich imperatorów. Jest pięknym połączeniem pięciu głównych i 8 pobocznych kopuł, stanowiąc szczytowe osiągnięcie klasycznej architektury osmańskiej wyrosłej z syntezy wzorca Hagia Sophii i geniuszu mistrza Sinana i jego uczniów.

Wewnątrz, w szczytowych partiach jest ozdobiony 20 000 błękitnych ręcznie malowanych kafli, odwzorowujących 60 różnych wzorów królewskich kwiatów - tulipanów. Wchodzi się do niego z ogromnego dziedzińca, a na zachodnim krańcu można znaleźć wjazd (!) dla konia, bowiem sułtan miał jako jedyny prawo wjeżdżać do meczetu konno. Aby mu trochę przypomnieć o należnej pokorze musiał pochylić się wjeżdżając pod potężnym żelaznym łańcuchem.

Wiele cennych ruchomych elementów z wnętrza zniknęło w ciągu wieków, część ocalała w zbiorach muzealnych. Dalej jednak Błękitny Meczet stanowi jedną z największych atrakcji turystycznych i zachwyca przybyszy dziś, tak jak i przed wiekami.

Należy pamiętać, że jest to czynny meczet, w którym wierni modlą się i gdzie odprawiane są przepisane w islamie modlitwy i uroczystości. Na terenie kompleksu znajduje się także imponujące mauzoleum Ahmeda I i członków sułtańskiej rodziny. 34 lata po jego śmierci pochowano u jego boku żonę Kosem Sultan, jedną z najbardziej wpływowych kobiet w dziejach nie tylko Turcji, twórczynię i niszczycielkę kolejnych sułtanów, prawdziwą twórczynię królów.